Bilecik SMMMO Başkanı Mustafa Öztürk sahte belge düzenleme ve kullanma ile daha etkin mücadele kapsamında cari denetim, rapor otomasyon sistemi ile hızlı denetim/raporlama ve teminat isteme gibi yeni uygulamaların devreye alınacağını duyurdu.
1 Ekim 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek uygulamaya ilişkin açıklama yapan Başkan Öztürk şu ifadelere değindi;
“Vergi Denetim Kurulu Başkanlığınca devreye alınan Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN) tarafından belirli filtrelere dayanılarak Türkiye çapındaki mükelleflerin tüm mal ve hizmetlerine ait alış ve satış işlemleri anlık olarak taranmakta, çok sayıda kriter ve veri kaynağından toplanan bilgiler üzerinden bu işlemlerin risk puanları hesaplanmakta ve denetim çalışmalarına dahil edilebilmektedir.
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi (KURGAN), bir risk analiz sistemi olarak en geniş katmanlı veri setiyle çalışmakla birlikte mükelleflerin iade faturası düzenlemesi, kayıt düzeltme, beyanda yer vermeme, düzeltme beyannamesi verilmesi gibi gerçekleştirmiş oldukları işlemlerle elektronik sistemlerdeki verilerin kısa dönemli olarak uyuşmayan farklı görünümlerde bulunması imkân dâhilindedir. Bu gibi durumlar anlık olarak işlem riskinin hesap edildiği sistem itibariyle risk düzeylerinin değişmesine de sebebiyet verebilmektedir.
Sistem cari veriler kadar geçmiş verilerden de yararlanmakta, denetim geçmişine bakmakta ve risk analiz, merkez inceleme havuzu, daire başkanlığı inceleme havuzu, cari inceleme ve raporlama gibi evrelerde bulunan mükelleflerle ilgili de bağlantı kurmak suretiyle denetim için seçilecek mükellefleri belirlemeye çalışmaktadır. Yüksek skorlanan ve yüksek riskli görülen işlemler dolayısıyla mükelleflerin 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 134 üncü maddesinde belirtilen maksatla vergi incelemesine alınması veya mezkûr kanunun 370 inci maddesinin (b) fıkrasında belirtilen şartların sağlanması durumunda izaha davet müessesesinin uygulanması olasıdır.
Ayrıca mükellefler nezdinde yoklama, kaydi ve fiili envanter çalışması gibi denetimlerin yürütülmesi de söz konusu olabilmektedir.
Olası bir denetim çalışmasında, mükellefler riskli işlemlerin gerçek bir mal teslimi ve/veya hizmet ifasına dayandığını, satın alınan malın işletmede kullanıldığını, deposunda bulunduğunu veya yeniden alım satıma konu edildiğini ispatlamak durumunda kalacaktır.
Bu işlemlere yönelik muhasebe kayıtlarının usulüne uygun olarak tam ve zamanında tutulması, işlemlerin gerçekliğinin ispatı yönünden tevsik edilmesi önem arz etmektedir.”
“1 Ekim’de yürürlüğe giriyor”
Başkan Öztürk açıklamasına sahte belge düzenleme ve kullanma ile etkin mücadele etmek amacıyla yürürlüğe girecek uygulamaya ilişkin bilgiler vererek devam etti;
“Diğer taraftan, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla sahte belge düzenleme ve kullanma ile daha etkin mücadele kapsamında cari denetim, rapor otomasyon sistemi ile hızlı denetim/raporlama ve teminat isteme gibi yeni uygulamalar devreye alınacaktır. Ayrıca, 18.04.2025 tarih ve 7361 sayılı “Sahte veya Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge Kullanma İncelemeleri ile VUK’un 160/A Maddesi Kapsamındaki İncelemeler Hakkında Genelge”de, sahte belge kullanma fiili ile ilgili olarak, genelgede belirtilen araştırmaların yapılması ve bu araştırmalar sonucunda tespit edilen hususların değerlendirilerek varılan kanaatin açık bir şekilde ortaya konulması gerektiği belirtilmiştir.
Yeni dönemde Vergi Denetim Kurulu’nun Risk Analiz Merkezi’nde kullanılan Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi de mal ya da hizmet alım-satım işlemlerinin gerçek olup olmadığını risk skorlamasına bağlı olarak analiz edecektir. Denetim ekipleri, riskli görülen mükelleflerin kapısını çalacak, bu mükelleflerden, belgelere konu olan depolarındaki malları göstermesi, satmışsa belgelerini ibraz etmesi, üretimde kullanmışsa bu durumu kayıtlarıyla açıklaması istenecektir.
1 Ekim 2025 tarihinden itibaren ise sahte belge kullanan mükelleflerin önemli bölümü hakkında, kasıtlı kullanım gerekçesiyle artık vergi kaçakçılığı kapsamında 3 kat vergi ziyaı cezası uygulanacaktır. Böyle bir durumda sadece KDV değil, gelir/kurumlar vergisi açısından da 3 kat vergi ziyaı cezası uygulanacaktır. Ayrıca Vergi Usul Kanunun 359. maddesi uyarınca bu belgeleri kullananlar, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
“Hapis Cezası Var!”
Mükellefler için bu yeni sistem ciddi riskler barındırıyor, çünkü artık “bilmeden sahte belge kullandım” savunması kabul edilmeyecek. Bu yüzden firmaların çok daha dikkatli davranmaları gerekiyor. Hem savcılığa duyuru yapacak hem de zıyaa uğratılan verginin üç katı ceza uygulayacaktır. Ayrıca mükellefler üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası alabilecektir.”
Mükelleflerin ceza almamak için uygulamaları gerek prosedürler hakkında da bilgi veren Başkan Öztürk şu önerilerde bulundu;
-Tedarikçi Seçiminde Titizlik Gösterin.
-Çalışacağınız firmaların Vergi Kimlik Numarasını ve faaliyetlerini sorgulayın.
-Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan riskli mükellef listelerini düzenli takip edin.
-Alım yaptığınız firmalarla mutlaka yazılı sözleşme yapın.
- Faturaların, sevk / taşıma irsaliyesi ve sözleşme gibi belgelerle desteklenmesini sağlayın. Belgeleri mutlaka kontrol ediniz
-e-Fatura ve e-Arşiv üzerinden gelen belgeleri dijital doğrulama araçlarıyla kontrol edin. En basitinden karekod okutun!
-Şüpheli durumlarda muhasebecinize veya Serbest Muhasebeci Mali müşavirinize danışın.
-Firmalara Ödemelerinizi mutlaka Banka, Çek ve Senetle yapınız.
Riskli mükelleflere karşın uyarıda bulunan Başkan Öztürk açıklamasını şu ifadeler ile sonlandırdı;
Riskli mükelleften alım yaptığınıza dair Vergi Denetim Kurulun’dan Tebligat gelirse:
-Ticari ilişkinin gerçek olduğunu gösteren sözleşme, sevk irsaliyesi, banka dekontu gibi kanıtları hemen hazırlayın.
-İlgili faturayı kayıtlardan çıkarmadan önce mutlaka uzman görüşü alın.
-Satın alma süreçlerinizi kontrol edecek bir iç denetim prosedürü oluşturun. Malınızı Aldığız Firma İle Faturanızı Düzenleyen Firmanın aynı olmasını kontrol edin.
-Büyük ölçekli alımlarda tek imza yerine, mutlaka çift onay sistemi kullanın. Alıma dair tüm belgeleri dosyalayın.
1 Ekim Dönüm Noktası
“Bu yeni sistemle birlikte en önemli sorumluluk artık tedarikçi kontrolü olacak. İşletmeler, sahte belge riskinden korunmak için tedarikçilerini dikkatle incelemeli, belgelerini eksiksiz saklamalı ve uyarı geldiğinde hızlı şekilde izah yapmaya hazır olmalıdır.
1 Ekim 2025 önemli bir dönüm noktası ve devlet, yapay zekâ destekli denetimler, cari yıl odaklı raporlamalar ve teminat uygulamalarıyla sahte faturaya karşı güçlü bir set kuruyor diyebiliriz. Ancak bu mücadelede dürüst mükelleflerin ve dürüst meslek mensuplarının zarar görmemesi çok önemli. “Bilerek kullandı” varsayımı yerine, her olayda somut delillere dayalı, objektif ve şeffaf bir süreç işletilmeli.”