Sohbet (muhabbet); dostça, arkadaşça konuşmak, söyleşi, yârenlik, hasbihal, hasbihal etmek… Sohbet, bir mürşidin ya da âlimin sözlerini dinlemek üzere tertip edilen dinî-tasavvufî toplantı… Sohbet halkalarını ilk defa düzenleyen Peygamberimiz Hz. Muhammed… Onun arkadaşları, sahabi (sohbet ehli)… Sohbet, rastgele sözcüklerin ağızdan dökülmesi veya kelimelerin değiş tokuşu değil; ruhun bir diğer ruha temas etmesi, hikmetin akışı ve kalplerin birleşmesi… Sohbet, sadece kelimelerin havada uçuştuğu bir eylem değil... Sohbet; bir paylaşım, bir anlama çabası, karşılıklı bir öğrenme vetiresi/süreci… Bir can dostla içilen bir fincan kahve eşliğinde yapılan derin bir sohbet, bir aile yemeğinde paylaşılan neşeli anılar, iş arkadaşlarıyla molada yapılan keyifli bir muhabbet... Her konuşma, sohbet değil… Hangi sohbet derde derman? Cevabı, konuşmanın içeriğinde, ahenginde ve maksadında gizli… Gündelik koşturmacanın arasında bir nefestir, sohbet… Hızlı tempolu hayatımızda, bir an olsun durup nefes almak, çevremizdeki insanlarla gerçek bir bağ kurmak giderek zorlaşmakta maalesef… Teknolojiye tutkun olmanın ötesine geçip tutsak olduğumuz hengâmede, yüz yüze, samimi sohbetlerin yerini çoğu zaman kısa mesajlar, emojiler ve sosyal medya paylaşımları almış artık… Ruhumuzun derinliklerine dokunan, bizi besleyen ve iyileştiren değerli içten hoş sohbetlere o kadar çok ihtiyacımız var ki…
Birçok sohbet türü mevcut… Gündelik sohbet, günlük hayat hakkında yapılan rahat ve samimi konuşmalar… Bilgilendirici sohbet, bir konu hakkında bilgi paylaşımı ve öğrenme amacı taşıyan konuşmalar… Analitik/tartışmalı sohbet, bir fikri savunma veya bir konu hakkında farklı bakış açılarını paylaşma… Mizahî sohbet, eğlence odaklı, esprili konuşmalar… Empatik sohbet, duyguları paylaşmak ve destek vermek amacıyla yapılan içten konuşmalar… Yeni fikirler, projeler veya hikâyeler üretmeye yönelik diyaloglar… Resmî sohbet, iş görüşmeleri, resmî toplantılar veya akademik tartışmalar gibi konuşmalar… Gayri resmî sohbet, daha rahat ve samimi bir üslupla yapılan konuşmalar… Eğitici sohbet, bilgi paylaşımı ve öğrenme amaçlı yapılan konuşmalar… Duygusal sohbet… Hangi sohbetin bir parçası olunmalı, hangi sohbet bize uygun? Sorunun değil, çözümün bir parçası olacağımız sohbet elbette… Sohbetin içine edilen bir söyleşide bulunmak, güzel giden bir sohbeti tatsız hâle getirenle birlikte olmaya devam etmek akıl kârı olamaz… Uygunsuz, alâkasız ya da keyif kaçıran bir şey söylendiğinde içimizin daralması gayet normal bir durum… İhtiyacımız olan tek şey, can dost, tatlı dil ve güzel sohbet… Hoş sohbet olan, keyifli, eğlenceli, dinlemesi zevkli, konuşması ve üslubu düzgün olan biri, bize çok şey katar… Dili iğneleyici, alaycı, kırıcı olan ve lafını doğrudan değil, ima ederek ve biraz da batırarak söyleyenden, ince ince laf sokandan uzak durmak lâzım!
Hoş bir sohbetin iyileştirici gücü var; duygusal anlamda bize destek olur… Sevinçlerimizi paylaşmak mutluluğumuzu katlarken, kederlerimizi anlatmak acımızı hafifletir... Bizi anlayan, dinleyen ve destekleyen birinin varlığı, zor zamanlarda ayakta kalmamızı sağlar… Doğru ve değerli sohbet, stres seviyemizi düşürür… İçimizde birikenleri dışa aktarmak; zihnimizi ve gönlümüzü rahatlatır, sosyal bağlarımızı güçlendirir… Samimi sohbet; empati yeteneğimizi geliştirir, farklı bakış açılarını anlamamıza yardımcı olur ve böylece daha hoşgörülü ve anlayışlı birey olmamızı sağlar. Topluluk içinde aidiyet duygumuzu artırır, yalnızlık hissini azaltır ve kendimizi daha güvende hissettirir… Teknoloji, gerçek ve derinlikli sohbetlerin alternatifi olamaz… Birbirimizin gözlerinin içine bakarak kurduğumuz iletişim, ses tonumuzdaki sıcaklık, beden dilimizle ifade ettiğimiz duygular, kelimelerin ötesinde bir bağ kurmamıza neden… Sevdiklerimizle, dostlarımızla, yeni tanıştığımız insanlarla yapacağımız nitelikli sohbetler, ruh sağlığımız için gerekli… En kalıcı dostluklar, sıcak bir sohbetin kıvılcımıyla başlar…
İnsan ilişkilerinin ve doğru, sağlıklı ve sürdürülebilir iletişimin temel taşıdır sohbet… İyi, doğru ve güzel bir sohbet nasıl mı olmalı? Karşı taraf dikkatle dinlemeli… Sorular sorularak ve geri bildirimde bulunulmalı… Empati kurulmalı, karşı tarafın duygularını anlamaya çalışmalı… Duygusal tepkilere dikkat edilmeli ve uygun tarzda cevap verilmeli… Açık ve samimi olunmalı, duygular ve düşünceler net bir şekilde ifade edilmeli… İçten, doğal ve yapıcı bir dil kullanılmalı… Olumlu bir tutum sergilemeli… Alaycı değil, mizah dili kullanılmalı… Hobi, film, müzik vb. ortak ilgi alanları bulunmalı… Farklı görüşlere saygı gösterilmeli… Tartışmalardan kaçınılmalı… Konu geçişlerinde nazik ve doğal bir akış sağlanmalı… Karşı tarafın ilgisini kaybetmemek için konular iyi seçilmeli… Karşımızdaki kişi dikkatlice dinlenmeli…
Yararlı bir sohbet; kişisel gelişim, bilgi edinme, problem çözme ve pozitif iletişim kurmak için son derece gerekli… Faydalı bir sohbet; bilgi edinme ve öğrenme odaklı olmalı… Kişisel gelişime ve motivasyona katkı sağlamalı… Duygusal destek sağlamalı… Problem çözmeli… Sosyal ve düşünce içerikli olmalı… Üretken olmalı… Verimsiz konuşma, dedikodu, gıybet ve olumsuz eleştiri şeklinde olmamalı… Anlamsız tartışmaya evrilmemeli… Sürekli şikâyet odaklı konuşma tarzında olmamalı… Sohbetin, gerçekte ne olduğuna ve nasıl olması gerektiğine dair anlamlı sözler: “İyi dostla sohbet etmek, karanlık gecede kandil yakmak gibidir… Sohbet, gönüller arasında bir köprüdür… Söz söyleyen, aklını döker ortaya. Dinleyen de, aklını koyar önüne… Sohbet, cana can katar. Susuz toprağı nasıl yağmur diriltirse, gönlü de hakikatle dolu bir sohbet diriltir… Nice kişiler vardır ki, sohbetiyle insanı diriltir; nice kitaplar vardır ki, okuyanın içini karartır…” (Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî)… “Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı. Söz ola ağulu aşı, bal ile yağ ede bir söz… Sohbet-i yaran ile her dert olur asan… Söz söylemek bir sanattır, her kişinin kârı değil; can gerek, aşk gerek, bir de güzel dil gerek… Sohbet ehliyle bir saatlik halleşme, yıllarca kuru ilimden yeğdir…” (Yunus Emre)… “İlim, sohbetle kemâle erer. Sohbet, ahlâkın aynasıdır… İnsanlarla iyi geçinmek, güzel konuşmak, dinlemek ve faydalı sohbet etmek kulluğun şubelerindendir… İnsanın gönlü, sohbetle cilalanır. Salih kimselerle yapılan sohbet, kalbi uyanık tutar, gafletten korur… Sohbet, kalpten kalbe köprü kurmaktır. Kimle oturup kalkarsan, gönlün de ona benzer…” (İmam Gazâlî)… “Salihlerle sohbet, kalbin cilasıdır… Sohbet, müridin nefsiyle mücadelesine güç katar… Sohbet, nefsin terbiyesinde en etkili ilaçtır. Salihlerin sohbetinde nefis susar, kalp konuşur…” (Abdülkadir Geylani)… “İnsan, insanla sohbet içinde insan olur.” (İbn Haldun)… “İlmi kitaplardan öğrenirsiniz ama hikmeti ancak dost meclisinde, hâl ehliyle yapılan sohbetlerde tadarsınız.” (Bayezid-i Bestâmî)… “Gerçek sohbet, ruhun ruhla buluşmasıdır; kelimeler sadece bahanedir.” (Şems-i Tebrîzî)… “Sözlerin gölgesi, gerçek sohbetin yerine geçemez.” (Halil Cibran)… “Sohbet, zekânın gülüdür.” (Cenap Şahabettin)… “Konuş ki seni görebileyim.” (Sokrates)… “Sözlerin gücünü anlamadan, insanların gücünü anlayamazsın.” (Konfüçyüs)… Sohbet olmadan, yazılar sohbete evrilmeden, söz hedefine varamaz... Sohbet, rahatlatıcı olmalı, rahatsız edici değil...
‘Sohbet’in sanal ortama taşındığı sohbet odaları, bizi ne kadar farklı heyecanlara, yeni arkadaşlıklara ve daha fazlasına davet edebilir ki? Yüz yüze, diz dize kalp kalbe yapılan bir sohbetin yerini hiçbir şey tutamaz… Akılların, gönüllerin, dillerin tutulduğu bir kaostur sanal sohbet âlemi… Her bir şeyin orijinali, hası güzel… Sohbetin hası, gönül dostlarıyla olur; gönül kıranlarla, laf sokanlarla, laf taşıyanlarla, dilli düdüklerle değil… Selam, sevgi ve saygılarımla. https://bit.ly/muzafferceven