Covid hastalığı tarımın önemini kat kat arttırdı. Bu hastalık sebebiyle dünya aleminde tarımda çalışan nüfus yeterince çalışamadığından her yiyecek maddesinde önemli düşüşler yaşandı. Ülkeler kendi nüfusunu öncelikle düşündüğünde evvelce ihraç ettiği birçok ürünü ya hiç satmama veya miktarı çok az satma yoluna gitti. Dolayısıyla bizim gibi “İthal ettiğimiz besin maddeleri kendi ürettiğimizden daha ucuza geliyor ithal edelim” düşüncesiyle hareket eden devletler bir anda vatandaşını yüksek enflasyonlarla karşılaşmış buldu.
İthalat yolu tercih edildiğinden Türk çiftçisi fakirleşti, toprağını terk etti. Ekilemeyen arazi çoğaldı, köy nüfusu çok çok azaldı, aile çiftçiliği bitme noktasına geldi. Elli yıldır tarımda çalışanlara 2. sınıf vatandaş muamelesi bugün onarılması güç problemler haline geldi.
Son yıllarda meydana gelen arızayı gidermek için alınan tedbirler kökten tedbirler olmadığı için pansuman olmaktan öteye geçmiyor.
Otuz yıldır tarımla ilgili müteaddit yazılarım oldu. Son üç yılda 1 Aralık 2020 tarihli ‘TARIMA ÖNEM VERMEYE DEVAM EDELİM’, 8 Nisan 2020 tarihli ‘TARIM SANAYİNİN ÖNÜNE GEÇİYOR’, 31 Mart 2020 tarihli ‘VİRÜS TARIM POLİTİKASINI GÖZDEN GEÇİRTİR’, 24 Eylül 2019 tarihli ‘TARIM DESTEKLERİNE DEVAM DİLEĞİYLE’, başlıklı yazılarımla tarımda yaşanan eksiklikleri ve yapılması gerekenleri yazdım. Tarım Bakanlığı, tarıma destek adıyla yaptıkları çalışmaları sahaya inmeden masa başında aldıkları kararlar ve alınan kararları bile geç ödemeleri sebebiyle tarımda çalışanların moralini bozmakta bu da verim düşüklüğüne sebep olmakta.
Tarım Bakanlığı’nın sitesinden aldığım mazot, gübre destekleriyle ilgili kararı sizlerle paylaşıyorum. Madde 1’in bazı bölümlerinde desteğin sebebinin “… sektörün daha rekabetçi bir yapıya kavuşması, verim ve kalitenin arttırılması…” deniyor.
2021 yılı çiftçi kayıt sistemine göre mazot, gübre desteği 13-14 ay sonra geçen yıllarda olduğu gibi Şubat sonu veya Mart başında ödemeler yapılırsa dekar başına mazot 22 tl, gübre 20 tl üzerinden ödeme olacak. Bunu ben tahmini olarak söylemiyorum bakanlığın sitesinden aldığım bilgiler böyle.
Bakanlık mazot ve gübre desteğinin yarısını ödeyeceğini vaadetti. Bu vaadi yaptığı zaman mazotun litresi 5 TL, gübrenin çeşitleri itibariyle 50 kiloluk ortalama fiyatı 150 TL idi. Halen ödeme yapılmış değil. Mazot 12 TL. (Ben bu yazıyı yazıp yayına girmeden zam gelmiş olabilir). Gübre ise 50 kiloluk çeşitli gübreler itibariyle ortalama 600 TL’yi buldu. Her an gelen zamla 700 TL’yi bulabilir de. Destek nerede kaldı?
2021 yılı Eylül, Ekim aylarında sıfır tohum alıp eken çiftçi 2020 yılı hasadını yaptı, mahsulünü sattı. 2020 yılı ekimini yaptı aradan 1,5 yıl geçti halen tohumun destek parasını alamadı.
Dert çok hepsini yazmak için elime kalemi almıştım. Şu kadarını yazdım köşem doldu gerisine sonra devam edelim.
Yazımı bitirdiğimde ziyaretime gelen bir çiftçi okurumun şikâyetini aldım. Anlattıklarına göre 2B arazilerinden arazi almışlar devletin verdiği ödeme şartları üzerinden taksitlerini aksatmadan ödüyorlar. Hani Bakan devamlı “bir karış boş arazi kalmasın diye 2 B arazilerini köylüye dağıtıyoruz” diyor ya. Alan bu arkadaşlarında Bakanın sözlerine itaatle aldıkları bu arazileri ekiyorlar. Taksitleri de ödediklerine göre araziler artık bunların oluyor diyebiliriz. Şikâyet bunun neresinde derseniz? 2B arazi sahipleri ekim, biçim yapıyorlar yapmasına da mazot, gübre desteği alamıyorlar. Çiftçi kayıt sistemi bu arazileri sisteme kayıt etmiyor.
Hani bir karış boş arazi kalmamalıydı. 2B arazisi satın alanlar neden destekten mahrum ediliyor? Cezalandırılmalarının sebebi ne?