Yarasa; (Mammalia sınıfından Chiroptera), gelişmiş, el parmakları arasında gerilmiş ince zardan oluşan kanatları sayesinde uçabilen, ‘yarasa kuşu’ olarak adlandırılan memeli… Yarasa, dünya üzerinde Antarktika hariç her kıtada bulunan ve yaklaşık 1.400'den fazla türü olan omurgalı hayvan… Yarasa, geceye ait, karanlıkta yaşayan, mağaralarda barınan ve gecenin sessizliğinde avlanan canlı… Yarasa, ses dalgalarını kullanarak çevrelerini algılayabilme yeteneğine sahip… Yarasa, ekosistemlerde önemli bir rol oynar; böcekleri kontrol eder, polinasyona katkıda bulunur ve bazı türleri meyve tüketerek tohum dağılımına yardımcı olur… Yarasa, karanlıkta yönlerini bulmak ve avlarını tespit etmek için ekolokasyon adı verilen bir yöntem kullanır… Bu yöntemde, yarasalar yüksek frekanslı sesler çıkarır ve bu seslerin nesnelere çarpıp geri dönmesiyle oluşan yankıları analiz ederek çevrelerini algılar… Yarasanın beslenme alışkanlığı türüne göre değişiklik gösterir… Bazısı, meyvelerle, bazısı nektarla, bazısı küçük memeliler, böcekler veya balıklarla beslenir… Vampir yarasa olarak bilinen türü, diğer memelilerin kanıyla beslenir… Böceklerle beslenen yarasa, tarım zararlılarının kontrolünde önemli bir rol oynar… Meyve ve nektarla beslenen yarasa, bitkilerin tozlaşmasına ve tohumlarının yayılmasına yardımcı olur… Yarasa; mağaralar, ağaç kovukları, çatılar ve binaların kuytu köşeleri vb. yerlerde yaşar… Yarasa gübresi, tarım için çok değerli ve zengin bir gübre kaynağı…
Yarasa, bize kim olduğumuzu ve nereye ait olduğumuzu sorgulama cesareti verir… Belki de asıl mesele, iki dünya arasında bir seçim yapmanın ötesinde, anlamlı yaşamanın sırrını keşfederek, doğum, ölüm ve sonrası arasındaki yolculuğumuzu iyi, doğru yapabilmek… Bizi karanlıktan aydınlığa çıkaran, ‘yarasa mı yarasama mı’ noktasında derin düşünceye daldıran anlamlı sözler: “Bir yarasa, uçuşun karanlık prensidir.” (Charles de Lint)… “Yarasalar, doğanın en tuhaf ve en güzel yaratıklarıdır. Onlar gökyüzünün gece kelebekleridir.” (J.R.R. Tolkien)… “Bir yarasanın nasıl hissettiğini asla tam anlamıyla bilemeyiz, çünkü deneyimleri bizim algı dünyamızdan tamamen farklıdır.” (Thomas Nagel)… “Yarasalar, havada uçabilen tek memelidir ve bu onların eşsiz bir varlık olduğunu gösterir.” (Aristoteles)… “Yarasalar, gecenin karanlığında bile yol bulabilen yaratıklardır; doğa onlara eşsiz bir rehberlik bahşetmiştir.” (Antik Romalı yazar ve doğa bilimci Plinius)… “Akşamın karanlığı çökerken, yarasa kanat çırpar ve cadıların zamanı başlar.” (William Shakespeare, 1606, – Macbeth, 4. Perde, 1. Sahne)… “Yarasalar, gecenin habercisidir ve bilinmeyenin karanlık yüzünü temsil eder.” (Bram Stoker, 1897 – Drakula)… Yarasa sembolü, tarihte birçok kültürde kullanılmış… Çin mitolojisinde; şansın ve mutluluğun sembolü olmuş; beş yarasanın, uzun ömrü, zenginliği, sağlığı, mutluluğu ve erdemi temsil ettiğine inanılmış… Maya ve Aztek kültürlerinde; yeraltı dünyası ve gece ile ilişkilendirilen bir figür olarak kullanılmış… Yarasa, birçok sanat eserinde gece, karanlık veya gizemli temaların remzi… Moda ve grafik tasarımda kullanılan bir figür… Popüler kültürde, gizemli ‘Batman’ karakterinin sembolü… Yarasa, korku temalı filmlerde ve kitaplarda kullanılan bir simge… Yarasa amblemi kullanan bazı kurum ve kuruluşlar: Batman’in logosu, yıllar içinde çeşitli şekillerde değişmiş olsa da hep bir yarasa sembolü olmuş (DC Comics & Batman)… Batman evreninde geçen, Bruce Wayne’in sahibi olduğu şirket (Wayne Enterprises), bazen yarasa temalı simgeler kullanmış… İspanyol futbol kulübü (Valencia CF)’in ambleminde, Valencia’ın tarihi armasından esinlenerek yapılan bir yarasa figürü var… Avustralya’daki ragbi takımı Brisbane Broncos, bir dönem yarasa figürü içeren bir logo kullanmış… ABD’de Louisville Bats (beyzbol takımı)’nın amblemi, bir yarasa figürü… Bazı özel operasyon timleri veya gece operasyonları yapan bazı polis ve askerî birliklerin amblemleri, yarasa… Yarasaları ve ekosistemleri koruma amacı güden uluslararası bir kuruluş olan Bat Conservation International (BCI)’nin logosu, yarasa figürü… İngiltere’de faaliyet gösteren yarasa, koruma vakfı (The Bat Conservation Trust)’in logosu… Bacardi (rom içkisi markası)’nın logosu, şirketin kurucularının üretim tesisinde yaşayan yarasalardan esinlenerek yapılan figür, yarasa… Yarasa Motosiklet (Bat Motorcycles), özel üretim motosiklet markası… Yarasa figürü, korku temalı eğlence parklarından, gece kulüplerine veya özel güvenlik firmalarına kadar farklı birçok sektörde kullanılmış… Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri'nin Akdeniz bölgesinde faaliyet gösteren, 6. Filo'sunun sembolü, yarasa… Bunun nedeni, yarasaların gece avcısı olmaları ve gizlilik, çeviklik ve hassas algılama yetenekleri ile tanınmaları olsa gerek… Yarasa sembolü, bu filonun denizaltı avcılığı ve istihbarat toplama görevlerini sembolize etmekte… Türk Hava Kuvvetleri’mizin, Balıkesir, Bandırma 6. Ana Jet Üs Komutanlığı'nda görev yapan 162. filonun kod adı: Zıpkın Filo… 161. filonun kod adı: Gündüz kartal, gece yarasa…
Yarasa, geceye ve gizli hayat tarzına atıfta bulunmak için kullanılan sözcük… Bazı kültürlerde yarasa, dönüşümün ve değişimin sihirli ifadesi… Yarasa, ekosistemlerdeki rolü nedeniyle bilimsel çalışmalarda ve eğitim materyallerinde yer alan terim… Yarasa, kimlik ve aidiyet konularında sorgulamayı tetikleyen kelime… İnsan, hayatı boyunca farklı topluluklara, kültürlere veya inanç sistemlerine dâhil olmuş… İki farklı kültür arasında yaşayan bir birey, kendini her iki kültüre de tam olarak ait hissedemeyebilir ve yarasa gibi, ne bir tarafa ne de diğer tarafa tam olarak uyum sağlayabilir... Bu, bireyin kendini yalnız ve anlaşılmamış hissetmesine neden olabilir… Bu sebeple, yarasanın; varoluşsal ikilemlere de ışık tuttuğu düşünülebilir… İnsan, hem güvenliği hem özgürlüğü arzular… Yarasa da, yeraltının güvenliğini ve gökyüzünün özgürlüğünü aynı anda ister… Bu hâl, insanın hayatında sıklıkla karşılaştığı ikilemleri yansıtır… Nedir önemli olan, güvenli bir hayat mı, yoksa risk alarak özgürlüğe ulaşmak mı? Mâlum, günümüzde insan, sürekli olarak farklı kimlikler, roller ve beklentiler arasında geçiş yapmak zorunda kalır… İş hayatı, özel hayat, sosyal medya kimlikleri ve toplumsal beklentiler arasında sıkışıp kalan bir kimse, yarasa gibi kendini iki dünya arasında sıkışmış hissedebilir… Yarasa ve insan, böylesi bir var olmanın kahramanları mı acaba? Gerçekten, varoluşsal arayışın ve kimlik karmaşasının anlaşılması zor… Yarasa; bilim insanlarının ve edebiyatçıların ilgisini çekmiş… ‘Bilinç, algı ve gece’ mefhumları; düşünen-sorgulayan insanları, felsefî ve edebî anlamda, hem doğaüstü hem bilimsel tartışmalara alıp götürmüş…
Politikada ‘yarasa’ söylemi ise, çok farklı… Siyasette iki taraf arasında gidip gelen, net bir duruş sergilemeyen ya da her iki tarafın da çıkarlarına uygun şekilde hareket eden kişi, yarasa tip… Yarasanın hem memeli olup hem uçabilmesi gibi, siyasî bir figürün de farklı ideolojik kamplar arasında gidip gelmesi veya gerektiğinde taraf değiştirerek avantaj sağlaması; onmaz bir illet! Bazen fırsatçıdır, pragmatisttir ya da çift taraflı oynayandır, kendisine asla güvenilmeyendir yarasa tip… Özellikle değişken siyasî iklimlerde, bu tür bir figür, çıkarlarına göre pozisyonunu kolaylıkla değiştirir ve her durumda kendine bir yer edinmeye çalışır… Yarasa tip; net bir duruş sergilemeyen, sürekli konum değiştiren ya da taraf seçmekten kaçınan aymaz bir politikacı… Yarasa tip; ortamın şartlarına göre hareket eden, belli bir ideolojik çizgiye sıkı sıkıya bağlı kalmayan ve gerektiğinde her iki tarafla da iyi geçinmeye çalışan yüzsüz figür… Bazen gri bölgede kalmayı tercih eder, bazen de konjonktüre/duruma göre fikir değiştirir… Bu, pragmatizm (faydacılık/çıkarcılık) değil, omurgasızlık… Tutarlı ve prensip sahibi olan siyasî figürü seçip seçememek bize bağlı… Yeter ki aklımızı kiraya vermeyelim; düşünme ve araştırma/sorgulama zahmetine katlanalım…
Hangi yarasa figürü bize ilham vermeli? Cevabı, iç dünyamızda gizli… Ya eksi kutupta ya da artı kutupta olmayı tercih etmek, bizim elimizde… Bütün mesele, tarihin doğru tarafında olmayı ve nasıl olacağımızı, yine kendi irademizle şekillendirebilmek… Bu, KIZILELMA ülküsü… Doğrusu, yarasa-kartal-aslan-kurt vb. güç figürünü doğru kullanabilmek… Selam, sevgi ve saygılarımla… https://bit.ly/muzafferceven