Elektrik devreleri birçok farklı ekipmanın birleşimi ile oluşan ve akımı kontrollü bir şekilde kullanmak için düzenlenen devrelerdir. Devre içerisindeki her ekipman belli bir misyona sahip olarak anlık çalışmalar gerçekleştirir ve devrede elektriğin sorunsuz bir şekilde kullanılması sağlanır. Örneğin; bir devre içerisinde röle nedir sorusu sorulursa, akım geçişi ile birlikte çalışma sergileyen bir elektromanyetik ekipmandır, denilebilir.

Röle nedir sorusu için farklı bir yanıt olarak da elektrik devrelerinde bir nevi anahtar vazifesi gören ve akım değerlerine göre aktiflik/pasifik oluşturan ögedir, cevabı verilebilir. Bu ekipman bir elektrik devresinde veya elektrikli bir sistem içerisinde yer aldığında, elektriğin ulaşan akım değerine ve voltaj değerlerine göre akımın belirli bir noktaya ulaşıp ulaşmamasını sağlar. Bu sayede düzenek sağlam bir şekilde çalışırken, elektrik akımı problemlerinden mustarip olmadan güvenlik oluşturmak için kullanılır.

Röle elektrik devrelerinde kullanılmak üzere 1835 yılında icat edilmiştir. Mucidi Joseph Henry olmak ile birlikte küçük değerli bir akımın geçişi ile birlikte yüksek güç isteyen bir alıcıya enerji geçişi gerçekleştirmeyi sağlar. Bazen tek bir anahtar görevi görerek çalışma gösteren bu ekipman, bazen de birden fazla örneğin; 5 adet anahtar kontağı oluşturabilmektedir. Yani üzerinden geçen birden fazla yük için devrede aktiflik ve pasiflik oluşturabilmektedir.

Röle Nasıl Çalışır?

Çalışma düzeni açısından röle nedir sorusunda ifade edildiği şekilde üzerinden akım geçtikten sonra akım ve gerilim değerlerinde kontrol oluşturan bir ekipman olduğu şeklinde de bir tanım yapılabilir. Yani bu ekipman düşük akım ve gerilim değerleri ile birlikte kontak gerçekleştirdiği noktaya göre daha yüksek akım ve gerilim değerlerinin üzerinde denetim oluşturabilmektedir. Üstelik çalışması sırasında ne frekans ne de dalgalardan mustarip olmadan kontak gerçekleştirirken, elektrik devreleri ve elektronik ekipmanlarda kontrol avantajı için kullanılır.

Bazı noktalarda mekanik yapısı nedeni ile arızalar ile karşılaşıldığında dahi kolaylıkla değişim ve onarımı yapılabilen bu ekipman, devamlı bir şekilde kontak açıp kapama gerçekleştirirken oksitlenme de gösterebilir. Enerjinin iletime geçiş süresini kısmen uzatsalar da devrelerde ve elektronik sistemlerde triyak ya da tristör gibi ekipmanlara göre çok daha fazla kullanırlar. Çünkü çalışma sistemleri elektromanyetik bir yapıdadır. Yani üzerlerinden akım geçmedikçe herhangi bir görev yerine getirmezler.

Yine röle nedir noktasında; üzerinden akım geçerken kendisine belirtilen programa bağlı olarak çalışma gerçekleştiren bir ekipmandır da denilebilir. Örneğin; devrede akımın devamlılığını sağlamak için sıcaklık değeri, süre değeri, sıvı miktarı, nem değeri veya akım voltaj değeri gibi bir kriter belirlenir. Örnek olarak ısı ile çalışan ve elektrik enerjisi kullanan devrelerde zamanlama rölesi kullanıldığında röle belirtilen zaman arasında akımın geçişini ve akım ileteceği kısmın çalışmasını sağlar.

Rölenin Yapısı Nasıldır?

Farklı çalışma prensipleri ve farklı türlere ayrılan röle ürünlerinde temel olarak yay, bobin, demir nüve, kontak ve palet gibi parçalardan bahsedilebilir. Bu parçalar dışında röle çeşitlerine göre mekanizmaya eklentiler yapılabilecek olsa da her zaman röle nedir sorusunda ifade edildiği şekilde çalışma prensibine sahiptir. Yani üzerinde kaç adet anahtar kontak görevi bulunuyorsa, belirtilen kriterlere göre bu anahtar kontakları gerçekleştirir ve devre güvenliği sağlar.

Röle yapısı içerisinde giriş noktasını bobin kısmı oluşturur. Palet ve kontak ise bobine bağlı olmamak ile birlikte bu yapılar ile aslında birer transistör işlevine de sahiptirler. Örnek olarak bir rölede 3 adet farklı bacak yer alıyorsa, akım üzerinden geçiş gerçekleştirdiğinde diğer taraftaki akım açılır ve kontrol gerçekleştirilir. Transistör direnç ile kullanılırken, röle için bu ihtiyaç bulunmamak ile birlikte bobin akım sonrasında iki kontak arasında mıknatıs etkisi oluşturduğunda bir kontağın açılması bir kontağın da kapanması sağlanır.

Bobin sayesinde röle üzerinden akım geçtiğinde bir manyetik alan oluşurken, bu manyetik alan ile birlikte bir elektromıknatıs haline gelen nüve, palet üzerine gönderdiği komuta ile kontak değişim işleminin gerçekleştirilmesini sağlar. Eğer ekipman üzerinden akım geçmiyorsa, bu elektromanyetik mıknatıs özelliği ortadan kalkarken; işlev göstermeyeceği zaman tamamen pasif bir şekilde ekipman devrede yer almayı sürdürür.

Temel olarak röle ne işe yarar sorusu açısından manyetik röle, termik röle, kaçak akım rölesi, zaman rölesi gibi çeşitleri ile birlikte kullanılabildiği birçok alanda önemli bir koruyucu ekipman görevi görür yanıtı verilebilir. Kullanım alanı çeşitleri çok yüksek olmak ile birlikte bazen güvenlik sistemlerinde, bazen evlerinizdeki elektrikli aletlerde ve bazen otomasyon sistemlerinde bulunabilir. Çünkü röle nedir sorusuna verilen cevaba istinaden gerçekleştirdiği göreve bağlı olarak elektriğin yer aldığı tüm devre ve ekipmanlarda yer alması da mümkündür.