Bilecik'in tarihini değiştiren kazı çalışması

Bahçelievler Mahallesi’nde, Bilecik’in bilinen tarihini 4000 yıl geriye taşıyan ve günümüzden 9000 yıl öncesine tarihlenen yerleşmeyle ilgili devam eden arkeolojik kazı çalışmaları hakkında basın mensuplarına tanıtım yapıldı. 

Belediye Başkanı Semih Şahin ve BŞEÜ Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Fidan çalışmalara ilişkin bilgiler aktardı. Çalışmaların tamamlanmasının ardından bölgede bir açık hava müzesi kurulması planlanıyor. 

Kazılardan elde edilen bulgulara göre, Batı Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden birisinin Bilecik olduğu anlaşılıyor. Ayrıca, Avrupa’nın tarımı Bilecik’ten giden insanlardan öğrenmiş olma ihtimali gözüküyor. 

Bilecik’te ilk yerleşim 9 bin yıl önce

Bahçelievler yerleşmesi, 2013 yılında mahalle sakini Fevzi Pehlivan’ın bu alanda gördüğü arkeolojik çanak çömlek parçalarını Bilecik Müze Müdürlüğü’nde bildirmesi sonucu Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Kurucu Başkanı Prof. Dr. Turan Efe tarafından tespit edildi. Alanda 2019 yılından itibaren yürütülen arkeolojik kazılar Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izni ile Bilecik Müze Müdürlüğü başkanlığında ve Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Fidan bilimsel danışmanlığında gerçekleştiriliyor. 

Batı Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden birisi

Geçtiğimiz yıl sadece 15 gün süren kazılar ve TÜBİTAK tarafından gerçekleştirilen yaş tayini analizleri Bahçelievler’de günümüzden 9 bin yıl önce bir yerleşmenin olduğunu gösterdi. Yapılan kazılarda, Bilecik’in en eski yerleşmesi tespit edilmiş ve şehrin bilinen tarihi 4 bin yıl kadar daha eskiye M.Ö. 7 bin civarına taşındı. Bu bilgiler ışığında Bahçelievler Bilecik’in en eski yerleşmesi olmasının yanında Batı Anadolu’nun da en eski yerleşmesinden biri konumuna geldi. 

Bilecik Belediyesi destek veriyor

Bu yıl ise 2,5 aydır devam eden kazılar Bilecik Müzesi ile Bilecik Belediyesi arasında imzalanan protokol çerçevesinde belediyenin desteği ile yürütülüyor. Kazılarda günümüzden 9 bin ila 8 bin yıl önce bu alanda topluluk halinde yerleşik yaşama geçerek köy hayatına başlayarak avcılık ve toplayıcılık yanında yarım ve hayvancılıkta yapan insanlar tarafından kurulan bir yerleşme olduğu anlaşıldı. Bu insanlar kerpiçte yuvarlak şekildeki evlerinin üstünü dal ve çamur ile kapatmışlar; yatma uyuma yerleri olarak kullandıkları evlerin arasındaki avlularda ise günlük işlerini gerçekleştirmişler. 

Ayrıca kazılarda en üst tabakalarda İstanbul ve Güney Marmara çevresinde bilinen Fikirtepe kültürüne ait bulgulara rastlandı. Kazılarda gün ışığına çıkartılan kemik ve taştan çeşitli aletlerle çanak çömlek örneklerinin gösterdiğine göre Fikirtepe kültürünün ve bilinen en eski yerleşmesi Bahçelievler olduğu saptandı. 

Avrupa, tarımı Bilecik’ten giden insanlardan öğrenmiş olabilir

Bahçelievler’de ilk olarak Güneydoğu Anadolu’da gelişmeye başlayan ve arkeoloji dünyasında neolitik olarak adlandırılan çiftçi yaşam biçiminin Batı Anadolu’daki en eski örneklerinden bir tanesi bu alanda ortaya çıkarılıyor. Sonuçlar, tarımın Avrupa’ya aktarımının Bilecik üzerinden olabileceğini gösteriyor. 9 bin yıl önceki komşularımızdan alınacak DNA örneklerinden çıkacak neticeler bu durumu aydınlatacak. Ayrıca kazılarda bulunan tohum örnekleri ve hayvan kemikleri sayesinde çok kısa zaman içerisinde Bilecik’te 9 bin yıl önce tarımı yapılan ya da çevreden toplanan bitkiler ile avlanan ya da evcilleştirilen hayvanların cinsleri anlaşılabilecek. 

‘Şehrimizin tarihi açısında çok önemli buluyorum’

Belediye Başkanı Semih Şahin, yaptığı açıklamada, ‘’Bilecik’in 9 bin yılına ışık tutan kazı çalışmalarına katkılarımız devam edecek’’ dedi.

Gerçekleştirilen çalışmada emeği geçen bütün paydaşlara teşekkür eden Başkan Şahin, şunları söyledi:

‘’Bugün 9 bin yıl önceki komşularımızı ziyaret ettik. Bundan yaklaşık üç ay önce başlayan bir kazımız oldu. Üniversitedeki hocalarımız ve öğrencilerimizin büyük gayretleri ve Belediye Başkanlığımızın katkıları ile çalışmalar bu aşamaya geldi. Uygarlık tarihine çok büyük ve önemli bilgiler kazandırmış oluyoruz. Bunda da biz elimizden gelerek ana sponsor olarak ve Kültür Bakanlığının da işbirliği çerçevesinde devam ediyor. Bu çalışmanın olması bizi çok mutlu ediyor ve çıkacak sonuçları heyecanla bekliyoruz. Çok önemli veriler elde edildiğine inanıyorum. Batı Anadolu’nun ilk yerleşim yerlerinden birisi. Şehrimizin tarihi açısında çok önemli buluyorum.’’ Dedi.

‘Belediye başkanımıza teşekkür ediyoruz’

Doç. Dr. Fidan ise çalışmaların teknik kısmı hakkında verdiği bilgide, Belediye Başkanlığının katkılarının çok önemli olduğunu, bundan dolayı Başkan Şahin ve belediye görevlilerine teşekkür ederek, ‘’Şimdi birkaç sene önce burası apartmanlar arasında kalmış bir boş araziydi. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Belediye Başkanlığı arasında yapılan protokol kapsamında burada yaptığımız kazılar, buranın Batı Anadolu’nun ilk yerleşim yerlerinden biri olduğunu gösteriyor. Milattan önce 7 bin yılına yani günümüzden 9 bin yıl öncesinde burada kurulan bir yerleşmenin olduğunu öğrendik. Yaptığımız analizler sonucu buradaki yerleşmenin bir çay veya dere kenarında kurulu olduğunu anlıyoruz. Bunun dışında etrafın verimli tarım alanları ve ormanlık olduğunu söyleyebiliriz.

‘Amacımız bu bölgeyi açık hava müzesi haline getirebilmek’

Gerçekleştirilen çalışmanın Bilecik için önemine değinen Fidan, ‘’Şu ana kadar yapılan çalışmalar şehir tarihinin Milattan Önce 3 bin yılına kadar gittiğiydi. Biz şimdi bunu 4 bin yıl daha geriye götürerek, Milattan önce 7 bin yılına geri götürdük. Buradaki amacımız, Batı Anadolu ve uygarlık için çok önemli ancak burayı bir açık hava müzesi haline getirmek. Sadece Bilecik değil hatta tüm dünyadan insanları buraya çekmek istiyoruz. Çünkü bizler burada 20 dakikalık bir gezi ile bin yıllık süreci çok rahat göstereceğiz. Tabi burada birçok kurumun işbirliği var. Belediye Başkanlığımızın da katkıları son derece önemli oldu. Onların desteğiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz.’’ Dedi.

Başkan Şahin ziyareti kapsamında ayrıca alanda çalışmalarını sürdüren İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hüreyla Balcı’dan o döneme ilişkin botanik örnekleri ve çıkan kalıntılar hakkında bilgi aldı.