“Ekoloji” bilimi (EKO ve LOGİ) çevre bilimidir. Bütün temel bilimlerden yararlanarak “Bilim” oluşturulmuştur, özetle ÇEVRE BİLİMİ adıyla anılır. Halk dili anlayışına uyarlanmıştır.

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehrinden sonra Türkiye’nin, Kuzey Batı Anadolu’nun ise en büyük akarsuyudur. Uzunluğu 824 km, beslenme havzası genişliği 53.800 km2’dir. (Avrupa’nın bir çok ülkesi ve İsrail’den büyüktür.) Yağış alanı 57.000 km2 olup Eskişehir, Ankara, Bilecik, Sakarya illerini havza olarak içine alır. Eskişehir’in Çifteler ilçesinin Sakar_Başı mevkiinden doğan ırmak, Karasu ilçesinin batısında Karadeniz’e dökülür. Nehir doğuş yerinden doğuya doğru aktıktan sonra Eskişehir, Ankara illeri sınırları yakınında kuzeye doğru döner. (Sakar Muharebesi Alanında – Kavuncu Köprüsü – Acı Kırı – Sündiken Dağları kuzeyine kadar bu yöne akar ve batıdan gelen Porsuk Çayı ve doğudan gelen Ankara Çayı ile birleşir. Daha bir çok derelerin katıldığı Beypazarı’nın güneyinden batıya döner. Bilecik tarafından  kuzeye yönelir, derin boğazlardan geçerek Adapazarı ovasına uzanır. Bilecik’ten Göksü, Karasu,Mudurnu Çayı’nı alarak Karadeniz dökülür.

Mansap’tan başlayarak, Mekece Negülatörlerinden itibaren ( Ciciler Köyü – Bilecik) 300 bin dönüm araziyi (Pamukova – Mekece – Ali Fuat Paşa – Geyve vb.) sulamada kullanılır. Regülatör ve sulama tesisleri D.S.İ tarafından kurulmuştur.

Bilecik için önemi, Eskişehir sınırında itibaren Tarpak – Çayköyle başlayıp, ileride isimlerini okuyacağınız köylerin tarım arazilerinin Ciciler Köyüne kadar, sathı yer altı ve yüzey sulama imkanlarını yaratır, sulama yapılır.

Sakarya Nehri Aladağ ve Kirmir (dere – çay) sularını aldığı yerde Türkiye’nin en büyük santrallerinden biri olan Sarıyer Hidroelektrik Santrali ve Gökçe Kaya Hidroelektrik santralleri kurulmuştur.

Okurlarımıza ve öğrencilerimize faydalı olur düşüncesiyle özet bu bilgilere ek olarak coğrafi, rejimsel rakamlarla Sakarya Nehri tanıtımı şimdilik aşağıdaki bilgilerle noktalayalım.

Son 35 yıl yukarı, orta ve aşağı Sakarya Havzalarından inşa edilen baraj ve sel kapanı gibi su biriktirme yapılan nehrin akış rejimini oldukça düzenlemiştir. Bazı rakamları da verebiliriz. 1972 yılından bu yana 1975 yılı sonrası Sakarya Nehrinde sel, taşkın ve su basması olaylarının önlendiği görülmektedir. Sakarya Doğan çayda nehrin ölçümleri (su) yirmi yıllık ortalamaları en düşük 77m3/saniye, en yüksek 124 m3/saniyedir. Yirmi yılın ortalaması 124m3/sn.

Sakarya Nehrinin kurtarımından sonra havzalarına, yatağına ve geçtiği çok bereketli toprak-arazi sınıfları açısından 1-2 sınıf mutlak sulu tarım arazilerinde neler olmuştur, olmaktadır. Arazi kayıplarıyla birlikte ekolojik olarak nasıl geri dönülemez hale getirildiğini ilgili yasalar da açıklayarak bilgi vereceğim.

Toprağını suyunu hor gören yarınları zor görür..