Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukları, çocuk ve ergenlerde davranışsal ve psikiyatrik bozukluklar olarak sınıflandırılır. Dikkat eksikliği; dürtüsel davranış, öz kontrol bozuklukları ve ek hiperaktivite olarak kendini gösterir. Hiperaktivite bu sendromun önemli bir belirteci olmakla birlikte, sadece dikkat eksikliği de yaygın görülür. Hiperaktif çocuklarda tanı koymak daha kolay iken, sadece dikkat eksikliği bozukluğu olan hastalarda daha zor konur. Dikkat eksikliği olan birçok insan, bu bozukluğun farkına varmadan hayatlarına devam eder. Bunun önüne geçmek için psikolojik danışmanlık merkezimizden destek alabilirsiniz.

Dikkat eksikliği belirtileri nelerdir?

Dikkat eksikliğinin en yaygın belirtisi, çocuğun düşük akademik performansıdır. Çocuklar sınıfta konsantre olamazlar ve bir süre konsantre olabilseler bile dikkatlerini sürdürmek zordur. Genellikle hayal kurmak, başkalarının söylediklerini dinlememek ve kendi dünyasına kapanmak olarak tanımlanır. Aynı şey yetişkinler için de geçerli. DEHB olan bireyler ayrıntılara dikkat etmezler, verilen komutlara uyum sağlayamazlar ve organizasyon sorunları yaşarlar. Ek olarak, bu insanlar günlük işlerini yapamazlar ve dikkatleri kolayca dağılır. Üzerine hiperaktivite de eklendiğinde, insanlar uzun süre hareketsiz duramaz veya aynı yerde oturamaz. Bu kişiler çok konuşurlar, başkalarının bitirmesini bekleyemezler ve beklemeyi gerektiren veya sırayla yapılması gereken şeyleri yapmakta zorlanırlar. Çocuklarda koşma, tırmanma, zıplama gibi hiperaktif davranışlar her zaman mevcuttur. Yetişkinlerde DEHB, sürekli olarak bir işten diğerine koşma ile karakterizedir. Ama bu bireyler tam olarak herhangi bir işi bitiremezler. Dürtüsellik, sendromun en önemli semptomlarından biridir ve kişiye ve eylemlerin sonuçlarına bakılmaksızın ani eylemler olarak kendini gösterir. Çocuklarda görevlerde sabırsızlık, arkadaşlarının aniden oyuncaklarını alma, sıraya girmeme, uygunsuz yerlerde çok fazla konuşma, başkaları konuşurken araya girme, bağırma ve gülme şeklinde kendini göstermiştir. Tüm bunlara ek olarak, kendine zarar verici davranışlarda da bulunabilir. Yetişkinlerde dinlemeden sözünü kesmek, sonucunu düşünmeden yeni bir işe girmek, kırgın konuşmak, sırada bekleyememek şeklinde kendini gösterebilir.

Dikkat eksikliği nedenleri nelerdir?

Dikkat eksikliği bozukluğunun nedenleri araştırılırken beyin anatomisi ve fonksiyonlarında bozukluklar saptanmıştır. Özellikle beynin dikkat sağlayan bölgelerinde diğerlerine göre daha düşük işlev veya gerileme gözlemlenmiştir. Buna ek olarak, genetik geçiş de bu hastalığın nedenlerinden biridir. DEHB olan ebeveynlerin çocuklarında DEHB gelişme olasılığı diğer gruplara göre daha fazladır. Aynı zamanda, kardeşlerin genel popülasyona kıyasla hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir. Erken doğum ve şiddetli kafa travmasının DEHB'ye katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Ayrıca hamilelik sırasında annenin alkol tüketimi ve sigara içmenin de DEHB'ye katkıda bulunabileceği bildirilmiştir.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çeşitleri nelerdir?

DEHB'nin üç ana semptomu vardır: dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik. Dikkat eksikliği, bu üç semptomun nasıl ortaya çıktığına bağlı olarak üç farklı alt tipe ayrılır. En yaygın tip, üç semptomun da mevcut olduğu kombine tiptir. Hiperaktivitenin gözlenmediği ve sadece dikkat eksikliğinin görüldüğü türe dikkat eksikliği bozukluğu denir. Nadir görülen hiperaktif-dürtüsel tipte dikkat eksikliği görülmemektedir.

Dikkat eksikliği bozukluğu tedavi yöntemleri nelerdir?

Dikkat eksikliği bozukluğu teşhisi konan kişilerin tedavisi kişinin yaşı, cinsiyeti, önceden var olan diğer durumlar ve bulgulara göre yapılır. Dikkat eksikliği olan DEHB durumunda farklı tedaviler uygulanabilir. Dikkat eksikliği bozukluğunda, genellikle kombinasyon halinde hem farmakolojik hem de farmakolojik olmayan tedaviler vardır. İlaçsız tedavide psikolojik ve fiziksel egzersiz önemli bir rol oynamaktadır. Terapi, süreç boyunca da kullanılabilen bir psikolojik destek türüdür. Çocuklar için ilaçsız tedavi, çocuğun aldığı tedavi ve eğitimin yanı sıra ebeveyn eğitimi gerektirir. Aileler tedavi süreci boyunca anlayışlı ve sabırlı olmalıdır. Çocuğun davranışının yaramazlıktan değil, hastalıktan kaynaklandığı unutulmamalıdır. Sizde veya çocuğunuzda dikkat eksikliği belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, Uzman bir psikologtan destek almayı ihmal etmeyin, sağlıklı günler dilerim.