Son yıllarda üretim ve enerji tüketimi üzerine yapılan araştırmalar çok daha fazla önem kazandı. Dünyamızın sınırlı kaynaklarını korumak, üretirken aynı zamanda çevreyi düşünmek hepimizin sorumluluğu. Enerji tüketimi sadece evde, sokakta değil; fabrikalarda, atölyelerde yani üretimin tam kalbinde büyük bir rol oynuyor. Özellikle talaşlı imalat gibi metal işleme süreçlerinde enerji, hem maliyet hem de kaliteyi belirliyor. Bugün artık az enerjiyle, daha kaliteli ve hızlı üretim yapmanın yollarını bulmak değerli bir hedef haline geldi.

Talaşlı imalatta kullanılan her makine, her kesici takım bir miktar enerji harcar. Bu harcanan enerji, işlenen malzemenin cinsine, sertliğine, kesme hızına göre değişir. İşte burada devreye özel enerji tüketimi (SEC) kavramı girer. SEC, birim hacim malzeme kaldırmak için gereken enerjiyi gösterir. Yani bir anlamda “bu parçayı üretmek için kaç birim enerji harcadık?” sorusunun cevabıdır. Enerji tüketimini anlamak, ölçmek ve düşürmek için önce bu değeri bilmek şart.

Bu alanda yıllardır yaptığımız çalışmalarda farklı malzemeler üzerinde deneyler yaptık. Dökme demir, alüminyum, paslanmaz çelik gibi malzemelerin her birinin işlenirken farklı enerji profilleri gösterdiğini gördük. Örneğin dökme demir işlenirken başka, alüminyumda bambaşka bir enerji eğrisi ortaya çıkıyor. Bu sayede her malzeme için özel enerji tüketim modeli geliştirdik. Her malzemenin enerji tüketimi parmak izi gibi; kendine özgü, kendine ait.

Bugün bilim, sadece makineleri değil üretim süreçlerini de “düşünebilen” sistemlere dönüştürmeye çalışıyor. Bir insan nasıl beyninde elektrik sinyalleriyle düşünüyor, karar veriyorsa; makineler de anlık enerji değişimlerini ölçerek karar verecek. Gelecekte bir işlem sırasında makinenin eksenlerindeki enerji değişimleri, beyin gibi çalışan bir yazılım tarafından analiz edilip, operatöre “dur, yanlış gidiyorsun” diyebilecek.

Böyle bir sistem sayesinde üretim sahalarında, tıpkı bugün Siri ya da yapay zekâ asistanlarının bize yardımcı olması gibi; operatörler de anlık uyarılarla üretimi kontrol edebilecek. Daha hızlı, daha az enerjiyle, daha az malzeme ve takım kullanarak üretim yapabilecek. Üstelik çok daha yüksek yüzey kalitesine sahip parçalar elde edilecek.

Bu gelişmeler, sadece otomotivde değil; savunma sanayi, biyomedikal ve havacılık gibi kritik alanlarda da çok önemli. Titanyum, krom kobalt, biyouyumlu malzemeler gibi işlenmesi zor metaller, özel protezler ya da jet motor parçaları gibi hassas üretimler için enerji ve kalite dengesini kurmak hayati.

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nde, farklı bölümlerden hocalarımız ve araştırmacılarımızla birlikte bu alanlarda çalışmalar yürütüyoruz. Her biri kendi alanında uzman ve üretimde enerji verimliliğine katkı sunmak için çalışıyor.

Kısacası, üretimin geleceği; akıllı, hızlı, uyumlu ve enerji dostu sistemlerde ve arastırmacılarda gizli.